Budowa wiaty na działce to popularne rozwiązanie, które pozwala na stworzenie przestrzeni do przechowywania pojazdów, maszyn, narzędzi czy sprzętów ogrodowych. Jednak przed przystąpieniem do prac warto zaznajomić się z przepisami prawnymi dotyczącymi budowy wiaty, aby uniknąć problemów z urzędnikami. A zatem – czy wiatę trzeba zgłaszać? Czy wiesz, że w niektórych przypadkach można postawić wiatę bez pozwolenia? W tym artykule przedstawiamy najważniejsze informacje na temat wiaty bez pozwolenia w 2025 roku, abyś mógł świadomie podjąć odpowiednią decyzję o budowie.

Definicja wiaty

Powszechnie można się spotkać z takimi pojęciami jak wiata bez zgłoszenia, budowa wiaty bez pozwolenia, czy wiata 100m2 bez pozwolenia. Niestety jednak w przepisach prawa budowlanego pojęcie wiaty nie zostało zdefiniowane. W orzecznictwie sądów podkreśla się, że brak ustawowej definicji wiaty oznacza, że kwalifikacja obiektu budowlanego do tego pojęcia wymaga uwzględnienia m.in. jego funkcji. Zwykle jednak wskazuje się, że jest to samodzielna, lekka budowla, posiadająca dach, niekiedy ściany, której celem jest ochrona miejsca lub rzeczy przed oddziaływaniem atmosferycznym (deszczem, śniegiem, wiatrem) (por. m.in. wyrok NSA z 10.05.2011 r., II OSK 794/10).

Organy wspierają się także definicją słownikową. W „Słowniku Języka Polskiego” (PWN) wiata to „lekka budowla w postaci dachu wspartego na słupach, wzniesiona np. nad przystankiem lub parkingiem”. W związku z tym można by uznać, że hale na maszyny rolnicze w postaci namiotu, także można definiować jako wiatę.

Zielona hala łukowa postawiona w formie wiaty na maszyny i sprzęt rolniczy. Hala umiejscowiona jest przy gospodarstwie rolnym oraz w otoczeniu pola rolnego.

Wiata bez pozwolenia – jakie wymogi musi spełniać

Odpowiadając na pytanie, jaką wiatę można postawić bez pozwolenia, należy wskazać, że budowa wiaty bez pozwolenia jest możliwa w przypadku wolnostojącej wiaty o powierzchni zabudowy do 35 m2. Należy jednak pamiętać, że budowa wiat bez pozwolenia nie oznacza, że może zostać wybudowana taka wiata bez zgłoszenia. Czy wiatę trzeba zgłaszać? W przypadku, o którym mowa na początku (wolnostojące wiaty o powierzchni zabudowy do 35 m2) – tak, taką budowę trzeba zgłosić przed jej rozpoczęciem.

Nowelizacja prawa budowlanego z 2023 roku zwalnia z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę w przypadku wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną, na przykład magazynu na zboże, o powierzchni do 300 m2 i rozpiętości konstrukcji nie większej niż 7 m oraz wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane. Dla takich inwestycji wymagane jest zgłoszenie budowy.

Oprócz tego, że budowa wiaty bez pozwolenia jest możliwa, to może być to jednocześnie wiata bez zgłoszenia, czyli taka, której budowy nie trzeba zgłaszać do urzędu. Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia budowa wiat o powierzchni zabudowy do 50 m2, sytuowanych na działce, na której znajduje się budynek mieszkalny, lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, przy czym łączna liczba tych wiat na działce nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m2 powierzchni działki. Wiata bez zgłoszenia to także wiata przystankowa i peronowa.

Jak liczyć powierzchnię wiaty?

Zwykle powierzchnię zabudowy wiaty oblicza się według zasad przyjmowanych dla budynków, czyli w przypadku wiaty należy obliczyć powierzchnię terenu zajętą przez wiatę w stanie wykończonym. Nie ogranicza się to jednak w praktyce wyłącznie do powierzchni, którą zajmują słupy wiaty. Powierzchnie zabudowy wiaty Organy traktują zwykle jako obrys po zewnętrznych krawędziach słupów, przy czym mogą także stosować własne definicje powierzchni zabudowy, które zostały wprowadzone w miejscowych planach zagospodarowania.

Ograniczenia prawne przy budowie wiaty bez zezwolenia

Budowa wiat bez pozwolenia powinna zostać przeprowadzona w granicach wynikających z przepisów, tj. przede wszystkim należy wrócić do pytania jaką wiatę można postawić bez pozwolenia? Jak wskazano powyżej, wiata bez pozwolenia oraz wiata bez zgłoszenia nie powinny przekraczać odpowiednio 35 m2 i 50 m2 – to podstawowe kryterium, którego przekroczenie wyeliminuje możliwość, aby budowa wiaty bez pozwolenia albo wiata bez zgłoszenia mogła zostać wykonana.

Materiały do budowy wiaty bez pozwolenia

Wiata bez pozwolenia oraz wiata bez zgłoszenia jest obiektem budowlanym. Zgodnie z przepisami prawa budowlanego budowa obiektu budowlanego, czyli także budowa wiaty (w tym wiata bez pozwolenia oraz wiata bez zgłoszenia) powinna zostać wykonana przy użyciu wyrobów budowlanych.

Budowa wiaty bez pozwolenia – czy można samemu?

Budowa wiaty może zostać wykonana samemu, jednak trzeba pamiętać, by zapewnić jej zgodność z przepisami, a także zapewnić bezpieczeństwo w trakcie wykonywania prac oraz jej użytkowania. Dlatego najlepiej, jeśli wiata bez pozwolenia lub wiata bez zgłoszenia zostanie wybudowana przez profesjonalistów.

Hale łukowe bez pozwolenia – czy taką wiatę można postawić samemu?

Jak wskazano powyżej, budowa wiaty, w tym także budowa wiaty bez pozwolenia (a także wiata bez zgłoszenia) powinny zostać wybudowane w sposób zapewniający bezpieczeństwo i zgodność z przepisami. Dlatego najlepiej, jeśli wiata bez pozwolenia lub wiata bez zgłoszenia zostanie wybudowana przez profesjonalistów. W przypadku budowy hal łukowych warto skorzystać z pomocy ekspertów firmy Arbena.

Lokalizacja wiaty bez pozwolenia – ograniczenia terenowe

Budowa wiaty bez pozwolenia oraz budowa wiaty bez zgłoszenia, pomimo że jest częściowo odformalizowana, nie ogranicza jednak obowiązku respektowania innych przepisów, w tym przepisów miejscowych. Dlatego budowa wiaty powinna zostać poprzedzona weryfikacją m.in. następujących kwestii:

  • MPZP lub WZ dla działki,
  • Odległości od granicy działki,
  • Czy teren nie znajduje się w strefie ochronnej,
  • Czy powierzchnia i liczba wiat nie przekracza dopuszczalnych norm.

Dlatego najlepiej, jeśli wiata bez pozwolenia lub wiata bez zgłoszenia zostanie wybudowana pod nadzorem profesjonalistów.

Rodzaje wiat bez pozwolenia

Jaką wiatę można postawić bez pozwolenia? Znając dotychczasowe informacje, możemy wyróżnić:

  • wolnostojące wiaty o powierzchni zabudowy do 35 m2;
  • wiaty o powierzchni zabudowy do 50 m2, sytuowane na działce, na której znajduje się budynek mieszkalny, lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, przy czym łączna liczba tych wiat na działce nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m2 powierzchni działki;
  • wiaty o prostej konstrukcji, związane z produkcją rolną, o powierzchni do 300 m2 i rozpiętości konstrukcji nie większej niż 7 m oraz wysokości nie większej niż 7 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane.

Wiata garażowa bez pozwolenia

Jaką wiatę można postawić bez pozwolenia? Czy może to być wiata garażowa? Pojęcie takie jak wiata garażowa bez pozwolenia może być równoznaczne z takim pojęciem jak wiata bez pozwolenia. Hale garażowe także nie zostały zdefiniowane w przepisach, niemniej wiata definiowana jako samodzielna, lekka budowla, posiadająca dach, niekiedy ściany, której celem jest ochrona miejsca lub rzeczy przed oddziaływaniem atmosferycznym (deszczem, śniegiem, wiatrem) może spełniać m.in. funkcję garażową. Przemawia za tym także definicja słownikowa powołana na wstępie artykułu. Dlatego zasady dotyczące tego, w jaki sposób powinna przebiegać budowa wiaty bez pozwolenia lub kiedy może zostać wybudowana wiata bez zgłoszenia mogą być odnoszone także do wiat garażowych i tym samym należy stwierdzić, że przy spełnieniu tych warunków wiata garażowa bez pozwolenia na budowę także może zostać wybudowana.

Wiata rolnicza bez pozwolenia

Jaką wiatę można postawić bez pozwolenia? Czy może to być wiata rolnicza? Pojęcie takie jak wiata rolnicza bez pozwolenia, tak samo jak wiata garażowa bez pozwolenia, może być równoznaczne z takim pojęciem jak wiata bez pozwolenia. Pojęcie wiaty rolniczej, tak samo jak wiata garażowa bez pozwolenia, także nie zostało zdefiniowane w przepisach. W tej sytuacji każdorazowo należy ocenić, czy takie hale dla rolnictwa mieszczą się w pojęciu wiaty – co zależy od kryteriów opisanych wcześniej. Dlatego kryteria budowy wiaty rolniczej bez pozwolenia mogą być takie same, jak w przypadku takich inwestycji jak budowa wiaty bez pozwolenia, czy wiata bez zgłoszenia.

Wiata łukowa znajduje się na terenie gospodarstwa rolnego. Pod halą znajduje się schowany ciągnik

Wiata murowana bez pozwolenia

Jaką wiatę można postawić bez pozwolenia? Czy może to być wiata murowana? Budowa wiaty bez pozwolenia, a także wiata bez zgłoszenia, w tym wiata garażowa bez pozwolenia to formalnie budowa obiektu budowlanego. Wiata bez pozwolenia oraz wiata bez zgłoszenia jest obiektem budowlanym. Zgodnie z przepisami prawa budowlanego budowa obiektu budowlanego, czyli także budowa wiaty (w tym wiata bez pozwolenia oraz wiata bez zgłoszenia) powinna zostać wykonana przy użyciu wyrobów budowlanych. Użycie takich wyrobów pozwala oczywiście na wymurowanie poszczególnych elementów wiaty.

Wiata drewniana bez pozwolenia

Czy drewnianą wiatę można postawić bez pozwolenia? Odpowiedź jest taka sama, jak w przypadku wiaty murowanej: Budowa wiaty bez pozwolenia, a także wiata bez zgłoszenia, w tym wiata garażowa bez pozwolenia to formalnie budowa obiektu budowlanego. Wiata bez pozwolenia oraz wiata bez zgłoszenia jest obiektem budowlanym. Zgodnie z przepisami prawa budowlanego budowa obiektu budowlanego, czyli także budowa wiaty (w tym wiata bez pozwolenia oraz wiata bez zgłoszenia) powinna zostać wykonana przy użyciu wyrobów budowlanych (w tym drewna).

Budowa wiaty na zgłoszenie – kiedy jest to konieczność?

Czy wiatę trzeba zgłaszać? W niektórych przypadkach tak – zgłoszenie budowy wiaty, o którym mowa w art. 30 ustawy prawo budowlane dotyczy wiat o powierzchni zabudowy do 35 m2.

Niezbędne dokumenty do budowy wiaty na zgłoszenie

Zgłoszenia budowy lub wykonywania innych robót budowlanych dokonuje się organowi administracji architektoniczno-budowlanej. W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres, miejsce i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy dołączyć m.in. oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane; odpowiednie szkice lub rysunki – w zależności od potrzeb; pozwolenia, uzgodnienia i opinie, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw. Szczegółowy zakres dokumentacji zależy od tego jaka dokładnie wiata bez pozwolenia będzie budowana, przy czym formalności te są mocno ograniczone. Budowa wiat bez pozwolenia nie zawsze zatem musi wiązać się z potrzebą przygotowania i uzyskiwania wielu dodatkowych dokumentów.

Czy budowa wiaty na zgłoszenie wymaga kierownika budowy?

Jaką wiatę można postawić bez pozwolenia i bez potrzeby ustanawiania kierownika budowy? Obowiązek ustanowienia kierownika budowy nie będzie dotyczył sytuacji, gdy prowadzona jest budowa wiaty bez pozwolenia, a także gdy budowana jest wiata bez zgłoszenia. Takie inwestycje nie znajdują się bowiem w katalogu inwestycji, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy prawo budowlane.

Kiedy wiata bez pozwolenia jest najlepszym rozwiązaniem?

Wiadomo już jaką wiatę można postawić bez pozwolenia na budowę. Budowa wiaty bez pozwolenia, w tym wiata garażowa bez pozwolenia lub wiata bez zgłoszenia to doskonałe rozwiązanie w przypadku, gdy Inwestor chce zbudować wiatę określonych rozmiarów, przy dopełnieniu minimum formalności.